بررسي وضعيت نرخ تورم در 73 سال گذشته نشان مي‌دهد که ايران در اين سال ها نرخ تورم منفي و دو رقمي بسيار بالا را تجربه کرده است. نرخ تورم تاريخي 49.4 درصدي سال 74 که در پي شکست طرح تعديل اقتصادي اتفاق افتاد، همچنان در سکوي اول از لحاظ بالاترين نرخ قرار دارد.

به گزارش مهر، با توجه به آغاز اجراي قانون هدفمندي يارانه ها از دو هفته پيش، موضوعي که براي بسياري از مردم در شرايط فعلي حائز اهميت است، ادامه روند نرخ تورم و تغييرات قيمتي کالا و اقلام مصرفي است. اين موضوع در حالي مطرح است که بانک مرکزي سياست کاهش نرخ تورم را از حدود بيش از يکسال پيش در دستور کار خود قرار داده است.

اهميت اين نرخ تا جايي است که هر يک از تحليلگران اقتصادي کشور و حتي دستگاه‌هاي اجرايي که با اجراي طرح هدفمندي يارانه ها به صورت مستقيم سرو کار دارند، هرگونه تغييري را با ارزيابي و براساس وضعيت تورمي کشور اعمال مي کنند.

حمايت قاطعانه بانک مرکزي از ارزيابي تورم

اهميت اين نرخ در جايي مشهود است که مشخص مي شود آمارهاي مربوط به نرخ تورم يکي از مهمترين آمارهاي اقتصادي کشور است، چرا که اکثر برنامه ريزي هاي اقتصادي، مالي و پولي کشور بر اساس اين نرخ صورت مي گيرد.

موفقيت يا عدم موفقيت رئيس کل بانک مرکزي در کاهش نرخ تورم را بايد در ارزيابي آمارها مشاهده کرد، ضمن اينکه بايد گفت اجراي طرح هدفمندي يارانه ها به عنوان مهمترين طرح اقتصادي کشور نيز به نحوي منوط به کاهش نرخ تورم بوده است.

گرچه در برخي از موارد، ابهاماتي به نرخ تورم اعلام شده از سوي بانک مرکزي وارد مي شود، اما اين بانک تاکنون قاطعانه به اين ابهامات پاسخ داده است. جالب اينکه بانک مرکزي از نرخ تورمي حدود 50 درصدي سال 74 نيز به شدت حمايت کرده است.

ارزيابي نرخ تورم توسط 124 اقتصاددان

در حال حاضر 124 اقتصاددان و کارشناس خبره که 93 نفر آنها داراي دکتراي اقتصاد خارج از کشور و کاملا حرفه اي هستند ، نرخ تورم کشور را محاسبه و ارزيابي مي کنند.

محمود بهمني رئيس کل بانک مرکزي در برابر انتقاداتي که به نرخ تورم اعلامي بانک مرکزي صورت مي گيرد، معتقد است که عملکرد اقتصاددانان آنقدر دقيق است که حاضر نيستند حتي با دستور وي نيز آن را غيرواقعي اعلام کنند.

بررسي تغييرات شاخص کل بهاي کالاها و خدمات مصرفي در مناطق شهري ايران يعني همان شاخص تورم 74 سال گذشته که توسط بانک مرکزي ارائه شده است، نشان مي دهد که طبق شرايط کشور در سنوات مختلف اين نرخ دستخوش تغييراتي رو به پايين و يا بالا شده است.

نرخ تورم 73 سال گذشته

بر اين اساس، نرخ تورم سال 1316 معادل 21.2 درصد، سال 1317 حدود 8.8 درصد، سال 1318 معادل 8.0 درصد، سال 1319 معادل 13.8 درصد، سال 1320 معادل 49.5 درصد، سال 1321 حدود 96.2 درصد، سال 1322 معادل 110.5 درصد، سال 1323 حدود 2.7 درصد، سال 1324 معادل منفي 14.4 درصد و سال 1325 حدود منفي 11.5 درصد بوده است. 

جدول نرخ تورم پس از انقلاب

سال	نرخ تورم	سال	نرخ تورم
1357	10.0	1373	35.2
1358	11.4	1374	49.4
1359	23.5	1375	23.2
1360	22.8	1376	17.3
1361	19.2	1377	18.1
1362	14.8	1378	20.1
1363	10.4	1379	12.6
1364	6.9	1380	11.4
1365	23.7	1381	15.8
1366	27.7	1382	15.6
1367	28.9	1383	15.2
1368	17.4	1384	10.4
1369	9.0	1385	11.9
1370	20.7	1386	18.4
1371	24.4	1387	25.4
1372	22.9	1388	10.8

همچنين شاخص تورم سال 1326معادل 6.6 درصد، سال 1327 معادل 11.1 درصد، سال 1328 معادل 2.3 درصد، سال 1329 حدود منفي 17.2 درصد، سال 1330 معادل 8.3 درصد، سال 1331 معادل 7.2 درصد، سال 1332 معادل 9.2 درصد، سال 1333 معادل 15.9 درصد، سال 1334 معادل 1.7 درصد و سال 1335 معادل 8.8 درصد محاسبه شد.

در عين حال شاخص کل بهاي کالاهاي و خدمات مصرفي در مناطق شهري ايران در سال 1336 معادل 4.4 درصد، سال 1337 معادل 1.0 درصد، سال 1338 حدود 13.0 درصد، سال 1339 حدود 7.9 درصد، سال 1340 معادل 1.6 درصد، سال 1341 معادل 0.9 درصد، سال 1342 معادل 1.0 درصد، سال 1343 معادل 4.5 درصد، سال 1344 معادل 0.3 درصد و سال 1345 معادل 0.8 درصد است.

شاخص تورم سال 1346 معادل 0.8 درصد، سال 1347 معادل 1.5 درصد، سال 1348 معادل 3.6 درصد، سال 1349 معادل 1.5 درصد، سال 1350 معادل 5.5 درصد، سال 1351 معادل 6.3 درصد، سال 1352 حدود 11.2 درصد، سال 1353 حدود 15.5 درصد، سال 1354 حدود 9.9 درصد و سال 1355 معادل 16.6 درصد بود.

بانک مرکزي نرخ تورم سال 1356 را معادل 25.1 درصد، سال 1357 معادل 10.0 درصد، سال 1358 حدود 11.4 درصد، سال 1359 حدود 23.5 درصد، سال 1360 حدود 22.8 درصد، سال 1361 حدود 19.2 درصد، سال 1362 حدود 14.8 درصد، سال 1363معادل 10.4 درصد، سال 1364 حدود 6.9 درصد و سال 1365 را حدود 23.7 درصد اعلام کرد.

همچنين نرخ تورم سال 1366 حدود 27.7 درصد، سال 1367 معادل 28.9 درصد، 1368 معادل 17.4 درصد، سال 1369 معادل 9.0 درصد، سال 1370 حدود 20.7 درصد، سال 1371 معادل 24.4 درصد، سال 1372 معادل 22.9 درصد، سال 1373 معادل 35.2 درصد، سال 1374 معادل 49.4 درصد و سال 1375 حدود 23.2 درصد بوده است.

نرخ تورم سال 1376 معادل 17.3 درصد، سال 1377 معادل 18.1 درصد، سال 1378 حدود 20.1 درصد، سال 1379 معادل 12.6 درصد، سال 1380 حدود 11.4 درصد، سال 1381 معادل 15.8 درصد، سال 1382 معادل 15.6 درصد، سال 1383 معادل 15.2 درصد، سال 1384 معادل 10.4 درصد، سال 1385 معادل 11.9 درصد، سال 1386 معادل 18.4 درصد، سال 1387 معادل 25.4 درصد و سال 88 معادل 10.8 درصد اعلام شد.

جدول نرخ تورم پيش از انقلاب

سال	نرخ تورم	سال	نرخ تورم
1316	21.2	1337	1.0
1317	8.8	1338	13.0
1318	8.0	1339	7.9
1319	13.8	1340	1.6
1320	49.5	1341	0.9
1321	96.2	1342	1.0
1322	110.5	1343	4.5
1323	2.7	1344	0.3
1324	14.4-	1345	0.8
1325	11.5-	1346	0.8
1326	6.6	1347	1.5
1327	11.1	1348	3.6
1328	2.3	1349	1.5
1329	17.2-	1350	5.5
1330	8.3	1351	6.3
1331	7.2	1352	11.2
1332	9.2	1353	15.5
1333	15.9	1354	9.9
1334	1.7	1355	16.6
1335	8.8	1356	25.1
1336	4.4

بيشترين نرخ تورم در 73سال گذشته

بررسي ها نشان مي دهد که بالاترين نرخ تورم ايران طي 30 سال گذشته مربوط به سال 74 با 49.4 درصد و سپس در سال 73 با 35.2 درصد بوده است.

بر اساس آخرين گزارشات، نرخ تورم در دوازده ماهه منتهي به فروردين ماه امسال 10.4 درصد، در ارديبهشت ماه 9.9 درصد و در خردادماه 9.4 درصد، در تيرماه 9.1 درصد، در مردادماه 8.8 درصد، در شهريورماه 9.9 درصد، در مهر ماه 9.2 درصد، شهريورماه 8.9 درصد، در مهرماه 9.2 درصد و آبان ماه امسال 9.7 درصد گزارش شده است. البته در صورت پايداري نرخ تورم تک رقمي مي توان بهبود شرايط اقتصادي، بالا رفتن ثبات در اقتصاد کشور و همچنين موثر بودن سياستهاي کنترلي دولت در بازار را انتظار داشت.

نرخ تورم و نحوه محاسبه آن

بر اساس تعريف بانک مرکزي، شاخص بهاي کالاها و خدمات مصرفي (CPI) معيار سنجش تغييرات قيمت تعداد ثابت و معيني از کالاها و خدمات است که توسط خانوارهاي شهرنشين ايراني به مصرف مي رسد. براي محاسبه اين شاخص نيز بهاي کالاها و خدمات مصرفي در 30 استان به صورت مستقل محاسبه و از ترکيب استانهاي مختلف شاخص کل مناطق شهري کشور کسب مي شود.

در سال 83 پس از انتخاب شهرها، حدود 12هزار خانوار به طريق علمي از بين خانوارهاي ساکن در 75 شهر (که 70درصد جمعيت کل مناطق شهري را شامل مي شود) انتخاب شده است که متوسط هزينه آنها نماينده متوسط هزينه کليه خانوارهاي ساکن در شهرهاي ايران است.

با توجه به تغييرات در الگوي مصرف خانوارها، در سال 83 با استفاده از نتايج بررسي بودجه خانوارهاي شهري تجديد نظري در انتخاب کالاها و خدمات صورت گرفت و از بين کالاها و خدماتي که خانوارهاي ساکن در شهرها مصرف مي کنند تعداد 359 قلم کالا و خدمت ( 272 قلم کالا و 87 قلم خدمت) با توجه به اهميت آنها به طريق علمي انتخاب شده است که هزينه اين اقلام بيش از 85 درصد کل هزينه اقلام مصرفي خانوارها را شامل مي شود.

گروه‌هاي اصلي نرخ تورم

اين 359 قلم کالا و خدمت به 12گروه  خوراکي ها و آشاميدني ها با ضريب 28.49 درصد، دخانيات 0.52 درصد، پوشاک و کفش 6.22 درصد، مسکن، آب، برق، گاز و ساير سوختها 28.60 درصد، اثاث، لوازم و خدمات مورد استفاده در خانه 6.26 درصد، بهداشت و درمان 5.54 درصد، حمل و نقل 11.97درصد، ارتباطات 1.63درصد، تفريح و امور فرهنگي 3.80 درصد، تحصيل 2.07 درصد، رستوران و هتل 1.72درصد، کالاها و خدمات متفرقه 3.18 درصد تقسيم بندي شده است. همچنين گروههاي اصلي هزينه داراي زير گروههايي هستند که چندين کالا و خدمات با خصوصيات مشابه را با ضرايب مختلف در بر مي گيرند.

بر اساس اين آمارها گروه مسکن، آب، برق، گاز و ساير سوختها با ضريب اهميت 28.60 درصد و خوراکي ها و آشاميدني ها با 28.49 درصد داراي بالاترين ضرايب در بررسي نرخ تورم هستند. اهميت بخش مسکن تا حدي است که اگر رشد قيمتهاي بخش مسکن مهار شود و رشد آن به صفر نزديک باشد، يک سوم تورم کنترل شده تلقي مي شود.

کالاهاي مشمول شاخص از 100قلم کالاي گروه خوراکي‎ها و آشاميدني‎ها و 259 قلم کالاي غيرخوراکي و خدمت تشکيل مي شود.

40هزار منبع اطلاعاتي براي محاسبه يک نرخ

آمارگيران بانک مرکزي براي بررسي نرخ ها ماهانه 40هزار منبع اطلاعاتي را مورد ارزيابي قرار مي دهند و با اخذ قيمت 121هزار کالا و خدمت و بررسي دلايل افزايش و کاهش قيمت ها، نرخ ها را محاسبه مي کنند. اين قيمتها نيز به 3 طريق  قيمتهاي دولتي، بازار آزاد و ترکيب اين دو جمع آوري مي شود.

بانک مرکزي براي محاسبه شاخص تورم  يا شاخص بهاي کالاها و خدمات مصرفي از فرمول شاخص قيمت لاسپيرز استفاده مي کنند که در آن روش، يکسال به عنوان سال پايه تعيين نرخ تورم انتخاب مي شود.

www.mahdipc.tk
سایت خدماتی تک بیست